Słownik

A

agregaty pieniężne

termin stosowany w polityce monetarnej w celu określenia ilości poszczególnych rodzajów pasywów walutowych instytucji finansowych na poziomie makroekonomicznym. Najczęściej wyróżniane agregaty pieniężne to M1 do M3. M1 obejmuje sumę pieniędzy gotówkowych - w obiegu (nie licząc gotówki w kasach bankowych) oraz jednodniowych depozytów. M2 obejmuje M1, depozyty z terminem wymówienia do 3 miesięcy i depozyty z terminem zapadalności do 2 lat. M3 obejmuje M2, akcje i jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego, emitowane walory z terminem zapadalności do 2 lat oraz operacje repo.

akcja

papier wartościowy o charakterze majątkowym, którego posiadanie zazwyczaj oznacza prawo do proporcjonalnego udziału w aktywach, wynikach gospodarczych i prawie głosu w spółce akcyjnej. (istnieją również różne warianty akcji, np. bez prawa głosu).

akcja zwykła

klasyczna akcja, stanowiąca większość, nie posiadająca żadnych praw preferencyjnych podczas podziału zysków (dywidendy).

AKTYWA

finansowe i rachunkowe określenie każdej wartości księgowalnej, ewidencjonowalnej, możliwej do wycenienia, mogącej stanowić własność osoby fizycznej lub prawnej.

amortyzacja

zużycie majątku wyrażone pieniężnie.

Analiza fundamentalna

prognozowanie zmian kursu, akcji, obligacji, itp. w oparciu głównie o czynniki fundamentalne.  Zazwyczaj wykorzystuje różnorodne modele.

Analiza psychologiczna

prognozowanie zmian kursu, akcji, obligacji, itp. w oparciu głównie o czynniki psychologiczne.  

analiza techniczna

prognozowanie zmian kursu, akcji, obligacji, itp. w oparciu głównie o czynniki techniczne.  

arbitraż

proces, który gwarantuje, aby dwa papiery wartościowe lub inne inwestycje o tym samym poziomie ryzyka, były sprzedawane za zgodną cenę. Jeżeli papier wartościowy sprzedawany jest na rynku A za cenę niższą niż na rynku B, można się spodziewać, że wielu inwestorów zwróci na to uwagę i będą dany papier wartościowy nabywać na rynku A (większy popyt będzie podnosić jego cenę) i natychmiast sprzedawać na rynku B (wyższa podaż będzie obniżać jego cenę). Arbitraż przebiega do wyrównania się cen. Możliwość arbitrażu w dzisiejszym świecie finansowym jest niezwykle rzadka, a jeżeli występuje, oznacza to, że dany rynek finansowy jest mało efektywny.

aukcja

najczęstsza forma sprzedaży państwowych papierów wartościowych osobom zainteresowanym. Ministerstwo finansów za pośrednictwem swego organu wykonawczego (zazwyczaj banku centralnego) oferuje sprzedaż państwowych papierów wartościowych na aukcji najczęściej instytucjom finansowym, które następnie albo zatrzymują, albo odsprzedają je swoim klientom. Może mieć formę aukcji holenderskiej lub amerykańskiej.

B

Bańka cenowa

Ceny kursów (akcji, obligacji, towarów, walut itp.) wywindowane powyżej poziomu uzasadnionego z punktu widzenia ekonomii przez spekulacje, przy czym co prawda większość inwestorów wie, że ceny są zawyżone, jednak mimo to nadal kupują dany instrument inwestycyjny, mając nadzieje, że zyskają na fali dalszego wzrostu cen i zdążą sprzedać zanim bańka cenowa pęknie.

baryłka

jednostka pojemności stosowana zwłaszcza w odniesieniu do ropy. 1 baryłka = 158,97 litrów.

BCPP

(Burza cenných papírů Praha, a.s., Giełda Papierów Wartościowych Praga, s.a.); główny organizator rynku papierów wartościowych w Republice Czeskiej.

bid-ask spread

widełki kupno-sprzedaż. Różnica między oferowaną ceną kupna i żądaną ceną sprzedaży aktywów finansowych (akcje, kursy, depozyty bankowe, itp.) Transakcja opisywana jest z perspektywy silniejszego partnera, a więc na przykład w stosunku bank – klient chodzi o kupno i sprzedaż z perspektywy banku.

bilans

rachunkowy wykaz majątku i źródeł jego finansowania.

bilans płatniczy

statystyka wszystkich przepływów pieniężnych przez granice danego kraju. Jeżeli do kraju napływa więcej środków finansowych niż odpływa, wówczas waluta danego kraju ma tendencje do umacniania się i vice versa.

BIZ (FDI)

bezpośrednie inwestycje zagraniczne (foreign direct investments), inwestycje z zagranicy w krajową gospodarkę w kwocie powyżej 30% wartości przedsiębiorstwa stanowiącego przedmiot inwestycji. Może to być np. nabycie przedsiębiorstwa przez kapitał zagraniczny lub stworzenie zupełnie nowego przedsiębiorstwa.

bond

inaczej obligacja. Może być emitowana przez państwo, gminę lub przedsiębiorstwo. Zazwyczaj jest to instrument inwestycyjny obciążony niższym ryzykiem niż akcje.

BROKER

osoba fizyczna i prawna, która prowadzi obrót w imieniu własnym na cudzy rachunek (w odróżnieniu od maklera lub dealera).

C

cap

jeden z derywatów finansowych, którego konstrukcja polega na stworzeniu łańcucha opcji. Z punktu widzenia nabywcy, kontrakt typu cap zawierany jest po to, aby zagwarantować kupującemu górny pułap stóp procentowych dla przyjętego, zmiennie oprocentowanego kredytu, a cena za tę gwarancję to premia opcyjna płacona przez nabywcę cap. Wystawca cap spekuluje na zysk premii opcyjnej.

CAPM

(Capital asset pricing model), model wyceny aktywów kapitałowych. Model, który próbuje dokonać analizy ilościowej oraz określić stosunek ryzyka i potencjalnego zysku (im większy zysk, tym większe ryzyko).

Carry Trades

spekulacyjne transakcje na rynku dewizowym. Spekulant pożycza na kredyt niskooprocentowaną walutę A. Natychmiast wymienia ją na walutę B, która jest albo wysokooprocentowana, albo umacnia się do większości światowych walut. (Jako efekt uboczny następuje osłabienie waluty A i wzmocnienie waluty B). Spekulant spodziewa się, że trzymanie waluty B przyniesie albo wysokie odsetki, albo aprecjację kursu. Po jakimś czasie (zazwyczaj po kilku tygodniach czy nawet miesiącach) spekulant kończy spekulację, wymienia walutę B z powrotem na walutę A i spłaca początkowy kredyt. (Jako efekt uboczny umocni się przez to waluta A i osłabi waluta B). Zysk z przetrzymania waluty B będzie po udanej spekulacji wyższy niż koszty kredytu w walucie A. Niskooprocentowana waluta A czasem nazywana jest także walutą rezerwową. Jako waluta rezerwowa często występuje czeska korona.

cash flow

różnica między przychodami a rozchodami środków pieniężnych (a nie między zyskiem i kosztami, na których opiera się reguła podwójnego zapisu obowiązująca osoby prawne).

Č

ČNB

Narodowy (centralny) Bank Czech

D

DAX

główny niemiecki indeks akcji. Występuje w kilku wariantach, np. MDAX dla średnich przedsiębiorstw, SDAX dla małych przedsiębiorstw, czy DAX 30 dla 30 największych przedsiębiorstw.

dealer

osoba fizyczna i prawna, która prowadzi obrót w imieniu własnym i na własny rachunek (w odróżnieniu od maklera lub brokera).

deflacja

przeciwieństwo inflacji, spadek poziomu cen (ceny w sklepach ciągle spadają). Długookresowa deflacja jest zazwyczaj szkodliwa.

derywat

instrument finansowy (instrument pochodny), który pozwala albo zabezpieczyć się przed danym ryzykiem finansowym (zmiana kursu walut, stóp procentowych, itp), albo przeciwnie - spekulować. Generalnie, wszystkie derywaty opierają się na zasadzie, że dziś zostaje ustalona transakcja i cena, ale fizycznie realizacja transakcji nastąpi później (za wcześniej uzgodnioną cenę, bez względu na to, czy aktualna cena rynkowa jest inna w momencie realizacji). Dzielą się na transakcje typu forward, futures, swapy, opcje i inne, bardziej złożone derywaty. Gwarancja w postaci derywatów (instrumentów pochodnych) jest korzystna dla osób prawnych i instytucji finansowych. Derywat jako spekulacja nadaje się wyłącznie dla bardzo doświadczonych inwestorów.

DJIA

(Dow Jones Industrial Average); najsłynniejszy indeks akcji na świecie, stworzony już w XIX wieku. Dziś notuje 30 najważniejszych spółek w USA.

dług publiczny

suma wszystkich deficytów budżetu państwa, budżetu gmin, agencji państwowych i państwowych funduszy pozabudżetowych za wszystkie lata wstecz. Mówiąc najprościej, całkowity zsumowany dług państwa wobec obywateli, przedsiębiorstw, zagranicy itp. Zgodnie z kryteriami z Maastricht w momencie przyjęcia euro dług publiczny kraju nie może przekraczać 60% PKB lub też może być wyższy, ale musi się zmniejszać w sposób odczuwalny.

dual listing (podwójne notowanie)

obracanie tą samą emisją akcji jednocześnie na kilku giełdach.

Due Dilligence

bardzo szczegółowa kontrola spółki od strony rachunkowej i prawnej. Z reguły przeprowadzana jest w przypadku emisji nowych papierów wartościowych lub podczas przejęcia spółki.

duracja

średni okres zwrotu, po jakim odzyskamy pieniądze włożone do danej inwestycji. Im wyższa duracja (czym wyższy średni okres zwrotu zainwestowanych środków), tym zazwyczaj większe wahania ceny danego instrumentu finansowego, a więc - większe ryzyko inwestycyjne. Określenie stosowane zazwyczaj w związku z obligacjami.

dwutygodniowa stopa repo

oficjalna stopa procentowa ustalana przez Narodowy Bank Czech (ČNB). To stopa oprocentowania pożyczek udzielanych bankom przez ČNB. Jest to stopa, na której opierają się wszystkie pozostałe stopy procentowe w ekonomii. Wraz ze zmianą dwutygodniowej stopy repo analogicznie zmieniają się również wszystkie pozostałe stopy procentowe (w tym końcowe stopy procentowe oferowane przez banki klientom).

dyskonto

obniżka w stosunku do wartości nominalnej.

Dywersyfikacja

rozłożenie (inwestycji) na różne rynki, kraje, papiery wartościowe, itp. Pozwala to obniżyć ryzyko, na które narażony jest inwestor. Można bowiem spodziewać się, że np. spadek cen jednej inwestycji zostanie zrekompensowany przez wzrost cen innej inwestycji.

dywidenda

udział w zyskach wypłacany akcjonariuszom przez spółkę akcyjną.

dzień rejestracji uczestnictwa

dzień, w którym inwestor musi posiadać papier wartościowy, aby miał prawo do wypłaty zysku związanego z posiadaniem tego papieru wartościowego (dywidenda kupon).

E

EBIT

(Earnings before Interest and Taxes, zysk operacyjny); zysk przed odliczeniem odsetek i podatków.

ECB

Europejski Bank Centralny, centralny bank strefy euro. Ma swoją siedzibę we Frankfurcie.

elastyczność

stopień zdolności do reakcji jednej wartości (ekonomicznej) na zmianę drugiej wartości o 1 %. Najbardziej typowym przykładem elastyczności jest cenowa elastyczność popytu, a więc stopień wrażliwości popytu konsumpcyjnego na konkretny towar na zmianę jego ceny o 1 %. Jednak w ekonomii istnieje cały szereg innych rodzajów elastyczności.

emisja

papiery wartościowe tego samego rodzaju, wydane przez tę samą osobę, w tej samej formie i takimi samymi prawami, posiadające to samo oznakowanie.

EURIBOR

(Euro Interbank Offered Rate) referencyjna stopa procentowa oparta na średniej stóp procentowych, za które banki oferują kredyty w euro innym bankom na międzybankowym rynku pieniężnym. EURIBOR stosowana jest jako stopa referencyjna lub odniesienia, podobnie jak np. LIBOR dla depozytów w USD czy w GBP lub PRIBOR dla depozytów w CZK. Ustalana jest codziennie o 11:00 przez Europejski Bank Centralny. Ogłaszana jest na okres zapadalności od 1 tygodnia do 1 roku.

faktoring

krótkookresowe finansowanie spółki za pomocą sprzedaży wierzytelności trzeciej stronie (faktorowi). Faktor przejmuje wszelkie ryzyka związane z wierzytelnościami i ich ściąganiem

Fed

bank centralny USA.

fixing

bank centralny zazwyczaj ogłasza codziennie „oficjalną” wartość kursu walut, stóp procentowych lub innych wielkości. Owa oficjalna, ustalona wartość określana jest jako fixing. Stosowany na przykład dla celów rachunkowych lub podatkowych. Bowiem kursy walut lub stopy procentowe w środowisku rynkowym płynnie zmieniają się w ciągu dnia i niemożliwe byłoby jasne określenie, jaki konkretny kurs lub stopę procentową należy przyjąć na dany dzień. Ustalanie fixingu dokonywane jest na podstawie algorytmu z wartości, które banki referencyjne zgłoszą bankowi centralnemu jako aktualne wartości rynkowe w określonym momencie.

floating

kurs walutowy, któremu bank centralny „pozwala” na swobodne ruchy, tzn. może osłabiać się i umacniać zgodnie z aktualnymi zmianami podaży i popytu na daną walutę. W praktyce rzadko mamy do czynienia z czystym kursem płynnym (zmiennym), zazwyczaj bank centralny próbuje bardziej lub mniej wyrównywać zbyt wyraźne wahania kursu przez tzw. interwencje walutowe lub inne instrumenty banku centralnego. Wówczas mówimy o kursie płynnym sterowanym lub dirty floatingu. Przykładem sterowanego kursu płynnego jest korona czeska, dolar lub euro.

FOREX

nieco slangowe określenie rynku walutowego.

forward

jeden z derywatów finansowych. Dziś zostaje uzgodniona cena (tzw. cena forward), za którą w przyszłości zostanie przeprowadzona dostawa towarów, akcji, waluty, itp. W momencie fizycznej realizacji transakcji obowiązuje wcześniej uzgodniona cena (forward) bez względu na fakt, że aktualna cena rynkowa w momencie realizacji może być już inna. Forward pozwala albo zabezpieczyć się przed konkretnym ryzykiem finansowym (zmiana kursu walut, itp.), albo przeciwnie - spekulować. Forward jako gwarancja nadaje się dla osób prawnych, które zazwyczaj zawierają ten typ transakcji z bankami. Derywat jako spekulacja nadaje się wyłącznie dla bardzo doświadczonych inwestorów.

Fundusz Emerytalny

(=fundusz dywidendowy). Fundusz udziałowy lub inwestycyjny, który wypłaca swoje zyski w formie dywidendy, a więc zysków tych nie inwestuje. Dobry wybór dla inwestorów, którzy cenią sobie regularny dochód. Od dywidendy inwestor musi sam odprowadzić podatek.

fundusz udziałowy

Instytucje finansowe (zazwyczaj banki) zakładają spółki inwestycyjne, które są profesjonalnymi zarządcami oszczędności drobnych inwestorów indywidualnych. Owe spółki inwestycyjne zakładają zazwyczaj cały szereg funduszy udziałowych przeznaczonych na różne rodzaje inwestycji (w akcje, obligacje, rynek pieniężny itp.) i zarządzają ich portfelem. Fundusz udziałowy jest więc jednostką organizacyjną spółki inwestycyjnej, nie ma własnej osobowości prawnej, ponieważ posiada ją tylko spółka inwestycyjna. Fundusze udziałowe wydają jednostki uczestnictwa, które stanowią odpowiednik akcji w spółkach akcyjnych. Fundusze udziałowe mogą być otwarte (zazwyczaj) lub zamknięte.

futures

jeden z derywatów finansowych. Podobny do kontraktów forward, jednak w przeciwieństwie do kontraktów forward, kontraktami typu futures obraca się wyłącznie na giełdzie instrumentów pochodnych. W Czechach ten typ giełdy nie istnieje.

fuzja

połączenie dwóch spółek w jedną, w wyniku czego powstaje zazwyczaj nowy podmiot.

G

globalny kwit depozytowy

(GDR – Global Depository Receipt). Część akcji krajowej spółki akcyjnej z kraju A zostaje wykupiona przez zagraniczny bank z kraju B. Bank wystawia na bazie tych akcji papiery wartościowe określane jako GDR. Następnie GDR można obracać na rynku kraju B. Transakcja ma na celu umożliwić obrót akcjami spółki na rynku zagranicznym bez konieczności podejmowania często skomplikowanych czynności administracyjnych.

H

hedging

inaczej zabezpieczanie się. Określenie stosowane zwłaszcza w związku z zabezpieczaniem się na rynku instrumentów pochodnych przed finansowym ryzykiem rynkowym (wahania kursów, stóp procentowych, itp.).

hipoteczny list zastawny

(HLZ); walor zabezpieczony wierzytelnościami z kredytów hipotecznych, co oznacza, że istnieje niewielkie ryzyko jego niespłacenia. HLZ wystawiają wyłącznie banki hipoteczne

I

Ifo

Niemiecki Instytut Ekonomiczny publikuje co miesiąc indeks zaufania gospodarczego IFO na podstawie badania wśród menadżerów przedsiębiorstw. Indeks zazwyczaj bardzo dobrze prognozuje wzrost PKB, dlatego jest bardzo uważnie obserwowany przez inwestorów. Im wyższy indeks, tym lepsze średnie oczekiwania menadżerów co do przyszłego rozwoju gospodarczego.

interwencja

Bank centralny rzadko kiedy pozostawia kurs walutowy całkowicie na łasce mechanizmów rynkowych - mogłoby to prowadzić z punktu widzenia banku centralnego do niepożądanych, zbyt gwałtownych wahań (gwałtownego wzrostu lub osłabienia kursu). Najczęstsza interwencja banku centralnego mająca wpłynąć na kurs w żądanym kierunku to interwencja banku centralnego na rynku walutowym. Aby osłabić walutę krajową, bank centralny skupuje od banków obcą walutę (oferując tym samym walutę krajową), przez co stwarza większą podaż waluty krajowej. Nadmiar podaży waluty krajowej w stosunku do popytu sprawia, że waluta krajowa natychmiast tanieje, czyli osłabia się. Z kolei, aby wzmocnić walutę krajową, bank centralny oferuje na sprzedaż obcą walutę. Jeżeli interwencje banku centralnego są na rynku walutowym oczekiwane, ich efekt może być kwestią dyskusyjną i może w ciągu kilku godzin ustąpić.

inwestowanie z dźwignią

inwestycje, w których inwestor kontroluje znaczną nominalną wartość inwestycji za pośrednictwem dużo niższej realnie zainwestowanej kwoty (tzw. kredyt maklerski), zazwyczaj zdeponowanej na rachunku maklera. W efekcie możliwy jest wyższy zysk lub strata niż w przypadku klasycznej inwestycji do wysokości kredytu maklerskiego. Jednocześnie jednak inwestycje z dźwignią niosą ze sobą znacznie wyższe ryzyko.

izba rozrachunkowa

centrum zorganizowane w ramach giełdy, które fizycznie rozlicza transakcje zawarte na papierach wartościowych. W Czechach funkcję tę pełni Univyc .

J

jakość papierów wartościowych

jakość papierów wartościowych w sensie niskiego ryzyka bankructwa emitenta papierów wartościowych, a tym samym – straty inwestycyjnej.

joint-venture

wspólne przedsiębiorstwo kilku spółek, które mają udział w kapitale oraz/lub zarządzaniu zakładanym joint-venture. Joint-venture są często zakładane celowo w związku z konkretnym projektem i zazwyczaj zorientowane są na projekty o podwyższonym ryzyku, a więc – o wyższych spodziewanych zyskach.

K

kartel

nieformalne i nielegalne zgrupowanie firm, którego celem jest czerpanie korzyści za pośrednictwem mało przejrzystych praktyk (najczęściej chodzi o porozumienie w sprawie wspólnej polityki cenowej). Najsłynniejszy legalny kartel to porozumienie państw-eksporterów ropy OPEC.

koniunktura

szczytowa faza cyklu gospodarczego, kiedy tempo wzrostu PKB osiąga najwyższe wartości.

kontrakt FRA

jeden z derywatów finansowych, polega na uzgodnieniu w dniu dzisiejszym przyszłej jednorazowej wymiany dwóch płatności. Jedna strona zapłaci drugiej stronie ustaloną kwotę, druga strona zapłacie pierwszej stronie pierwszą płatność o charakterze zmiennym, w oparciu o aktualne rynkowe warunki oprocentowania. Owa zmienna stawka może zostać określona na przykład jako PRIBOR 3M (w praktyce nie dochodzi do rzeczywistej płatności obu kwot: strona, która ma zapłacić wyższą kwotę, wyrówna różnicę na rzecz drugiej strony). Kontrakt FRA stosuje się głównie w celu zabezpieczenia przed wahaniami stóp procentowych, jednak może być stosowany również w celu spekulacyjnym. Przeznaczony głównie dla osób prawnych i instytucji finansowych.

korekta

zanegowanie wcześniejszego trendu (kursu akcji, obligacji, waluty, stóp procentowych itp.). Zazwyczaj mówimy o korekcie, kiedy zwrot trendu zwiastuje „powrót do odpowiednich wartości“. Kwestią dyskusyjną jest, jak określić ową odpowiednią wartość.

kredyt maklerski

kredyt udzielony inwestorowi przez podmiot obracający papierami wartościowymi lub innymi instrumentami inwestycyjnymi w celu zawarcia transakcji. Depozyt zabezpieczający zostaje umieszczony na czas trwania transakcji u pośrednika transakcji

krótka sprzedaż

inwestor sprzedaje coś, czego nie ma i musi to pożyczyć. Sens spekulacji spoczywa w spadku ceny. Na przykład krótka sprzedaż euro za korony oznacza, że inwestor pożyczy euro, sprzeda je i czeka na ich osłabienie do korony. Kiedy to nastąpi, kupuje z powrotem euro (z zyskiem) i oddaje je pierwotnemu właścicielowi. W przypadku błędnych oczekiwań inwestora i umocnieniu euro do korony, inwestor ponosi straty. Jest to standardowa taktyka na rynkach finansowych.

kryteria z Maastricht

kryteria, które musi spełnić każdy kraj przed przyjęciem euro. Należy do nich kryterium wielkości długu publicznego, deficytu budżetu państwa, długoterminowych stóp procentowych, stopy inflacji i stabilnego kursu walutowego.

krzywa rentowności

Przedstawiana na wykresie zależność zysku/ stopy procentowej od terminu zapadalności. Zazwyczaj im dłuższy termin zapadalności, tym wyższy przychód/ stopa procentowa. Dlatego krzywa rentowności jest zazwyczaj rosnąca. Jednak nie jest to reguła.

kurs stały

kurs walutowy ustalony administracyjne przez bank centralny, który nie może się zmieniać, tzn. nie może osłabiać się ani umacniać zgodnie z aktualnymi zmianami podaży i popytu na daną walutę. Obecnie odchodzi się od stałych kursów dewizowych na korzyść tzw. kursów typu floating (kursów dowolnie zmiennych/płynnych).

kurs zmienny

synonim floatingu. Patrz „floating“.

L

LIBOR

Uznawana w środowisku międzynarodowym stopa procentowa, za którą banki pożyczają sobie wzajemnie pieniądze w strefie euro, Wielkiej Brytanii, czy USA. Ustalana jest w Londynie z terminem zapadalności od 1 dnia do 1 roku. Określana w różnych wariantach w dolarach, funtach lub euro (LIBOR w euro stanowi konkurencję dla EURIBOR, a różnice między nimi są minimalne). Stopy procentowe banków dla klientów ustalane są zazwyczaj jako LIBOR + jakaś marża. Jeżeli rośnie LIBOR, rosną również stopy końcowe banków dla klientów.

M

MACD

(Moving Average Convergence / Divergence) to wskaźnik analizy technicznej skonstruowany jako różnica między szybką i wolną linią wykładniczej średniej kroczącej kursów zamknięcia. Używany w celu identyfikacji sygnałów kupna i sprzedaży.

market maker

(kreator rynku); uczestnik giełdy papierów wartościowych, który ma obowiązek określić cenę kupna i sprzedaży papieru wartościowego w ramach obrotów.

N

nakłady brutto na środki trwałe

inaczej inwestycje w maszyny, sprzęt itp.  (w tym amortyzacja).

Nasdaq

System automatycznych notowań Krajowego Stowarzyszenia Maklerów Papierów Wartościowych (National Association of Securities Dealers Automated Quotations System). Największy elektroniczny system obrotu papierami wartościowymi na świecie prowadzony w USA, czeski odpowiednik systemu to RM-Systém.

niechęć do ryzyka

każdy inwestor na podstawie swych cech charakteru posiada inny stopień niechęci do podejmowania ryzyka inwestycyjnego. Owa awersja określana jest w finansach jako niechęć do ryzyka. Niechęć do ryzyka różni się nie tylko w zależności od inwestora, ale zmienia się również w czasie dla poszczególnych jednostek. W okresie globalnego nasilenia niechęci do ryzyka inwestorzy unikają bardziej ryzykownych (potencjalnie bardziej rentownych) inwestycji i inwestują w tzw. bezpieczne przystanie (frank szwajcarski, złoto, itp), których wartość wzrasta.

NIKKEI Index

główny indeks tokijskiej giełdy papierów wartościowych obejmujący 225 głównych akcji.

noise traders

określenie oznaczające inwestorów bez doświadczenia i słabo poinformowanych, najczęściej z szeregów drobnych inwestorów indywidualnych, stanowiących większość na rynku finansowym. Inwestorzy ci nie potrafią dostrzec początku nowego trendu na rynkach finansowych równie szybko, jak profesjonalni gracze. Często inwestują na podstawie plotek, które szerzą się wśród laickiej opinii publicznej, zaś ich typową cechą jest to, że zazwyczaj „idą z trendem“. To znaczy: w okresie spadku cen sprzedają, w czasie wzrostu cen - kupują. Dlatego też bardzo często zawierają transakcje w najmniej korzystnym momencie (kupują, kiedy ceny są najwyższe, sprzedają – kiedy ceny są najniższe).

O

obligacja

(walor, bond); papier wartościowy. Emitent wystawiając i sprzedając obligacje pożycza od nabywcy obligacji (wierzyciela) pieniądze w kwocie równiej wartości obligacji. Wraz z kupnem obligacji jej właściciel nabywa prawo do regularnych - zwykle raz do roku, wypłat konkretnej kwoty (kupon), zaś po upływie terminu wykupu obligacji – prawo do zwrotu kwoty głównej. Zazwyczaj obligacje posiadają termin wykupu od 1 roku do 50 lat.

obligacja

inaczej papier dłużny lub bond. Może być wydawana przez państwo, gminę lub przedsiębiorstwo. Zazwyczaj jest to instrument inwestycyjny obciążony niższym ryzykiem niż akcje.

obligacja komunalna

obligacja wydana przez gminę lub inną jednostkę samorządową.

oligopol

stan, kiedy mamy ograniczoną liczbę wielkich producentów jednego produktu, w związku z czym przedsiębiorstwa tworzące oligopol mogą wpływać na ceny. Cena jest wyższa niż w przypadku większej konkurencji, ale niższa niż w warunkach monopolu.

opcja kupna

jeden z derywatów finansowych. Właściciel opcji kupna ma prawo, ale nie obowiązek, nabycia, instrumentu bazowego. Druga strona transakcji musi podporządkować się jego decyzji. Za prawo to właściciel opcji kupna płaci drugiej stronie tzw. premię opcyjną.

Opcje

jeden z derywatów finansowych. Dziś zostaje uzgodniona cena (tzw. cena realizacji), za którą zostanie przeprowadzona przyszła transakcja. W momencie transakcji płacona jest wcześniej uzgodniona cena realizacji bez względu na to, czy różni się od aktualnej ceny rynkowej. Jednak pozycja partnerów nie jest równoprawna. Jeden z partnerów (określany jako nabywca opcji) nie ma obowiązku realizacji transakcji, ma jedynie do tego prawo. Nabywca opcji płaci drugiemu partnerowi opłatę za prawo wyboru, czy zrealizować transakcję czy też pozwolić wygasnąć opcji. Opłata ta nazywana jest premią opcyjną. Wystawca opcji uzależniony jest od decyzji nabywcy i nie może go w żaden sposób zmusić do przeprowadzenia transakcji. Z drugiej strony, jeżeli nabywca opcji postanowi z opcji skorzystać, wystawca opcji musi przystąpić do transakcji. Opcja jako zabezpieczenie jest w ramach naszego systemu prawnego zazwyczaj mniej korzystna niż transakcje typu forward czy swap. Opcje jako forma spekulacji nadają się wyłącznie dla bardzo doświadczonych inwestorów.

operacje repo

(Repurchase agreement, operacja Sell / Buy – back); sprzedaż papieru wartościowego z jednoczesnym zobowiązaniem do wykupu tego papieru wartościowego z powrotem w danym terminie. Podmiot sprzedający papier wartościowy zyskuje tymczasową płynność. W Czechach najbardziej znanym rodzajem operacji repo są operacje repo Narodowego Banku Czech (ČNB). ČNB sprzedaje najczęściej bony skarbowe bankom komercyjnym ze zobowiązaniem do ich wykupu (zazwyczaj w terminie 14 dni). Operacje repo ČNB przeprowadzane są w celu zmniejszenia płynności rynku pieniężnego, a tym samym - wpłynięcia na wysokość międzybankowych stóp procentowych. Tzw. dwutygodniowa stopa repo ČNB, a więc stopa procentowa dla przeprowadzania operacji repo, stanowi podstawową stopę odniesienia ČNB.

opór

Kiedy cena rośnie (kurs się umacnia), czasem zatrzymuje się na pewnym poziomie, który jest ważny z jakiegoś psychologicznego powodu. Może to być na przykład historyczne maksimum, poziom kursu, przy którym już wcześniej bank centralny interweniował, jakaś „okrągła wartość“, jak na przykład kurs 1 EUR = 1 USD, cena akcji równa 100 CZK itp. Zazwyczaj na tym poziomie wzrost ceny (umocnienie kursu) zostaje zahamowany, ponieważ jest to poziom trudny do przełamania ze względów psychologicznych. Jeżeli jednak dojdzie do przełamania oporu, cena lub kurs znów stosunkowo szybko się umacnia aż do momentu następnego oporu. Przeciwieństwem oporu w przypadku osłabienia jest wsparcie.

oscylator

grupa wskaźników używanych w ramach analizy technicznej w celu wydzielenia zmian trendu.

P

parytet

cena rynkowa równa wartości nominalnej. W przypadku kursów dewizowych oznacza równowartość dwóch jednostek walutowych (np. w sytuacji 1 EUR = 1 USD).

pęknięcie bańki (cenowej)

drastyczny spadek cen na rynku, na którym powstała bańka (patrz hasło bańka cenowa). Większość inwestorów dochodzi do wniosku, że ceny już nie mają potencjału do wzrostu i zaczynają sprzedawać, co z kolei rozpoczyna cenowy krach. Zazwyczaj ceny załamują się jeszcze bardziej niż wymaga tego stan równowagi i uzasadniony ekonomicznie poziom.

PKB

Produkt krajowy brutto. Suma wszystkich towarów i usług wytworzonych w danym kraju w ciągu jednego roku. Zazwyczaj uważa się, że kraje z wyższym PKB per capita posiadają również wyższy poziom życia. Tego rodzaju kategoryczne sądy są jednak bardzo mylące, ponieważ poziom jakości życia obejmuje również obszary, których nie da się ująć w PKB. Mimo to nie istnieje jak na razie lepszy wskaźnik wyników gospodarczych.

płynność rynku

Jeżeli płynność na rynku jest duża – obraca na nim wielu graczy i transakcje zawierane są często. W takiej sytuacji każda transakcja w niewielkim sposób może wpływać na kurs/cenę. W przypadku małej płynności, handel prowadzi niewielu graczy, a transakcje zawierane są rzadko. W warunkach niskiej płynności nawet niewielka transakcja może w znaczący sposób wpłynąć na cenę/kurs.

płytki rynek

rynek o małej płynności i niskich obrotach. Cechą charakterystyczną takiego rynku jest duża różnica między ceną kupna a ceną sprzedaży.

PMI

ogólne określenie grupy wskaźników opartych na badaniu wśród podmiotów gospodarczych, analizujących wielkość wzrostu gospodarczego. Typowym ich przedstawicielem jest np. amerykański wskaźnik ISM.

podatki pośrednie

podatki związane z konsumpcją. Im wyższy ma dany podmiot poziom konsumpcji, tym wyższy płaci podatek, bez względu na wysokość dochodów. Np. VAT, akcyza.

polityka ekspansywna

polityka banku centralnego (monetarna) lub rządu (fiskalna), która zazwyczaj prowadzi do większego wzrostu gospodarczego, obniżenia bezrobocia i wzrostu inflacji. Często towarzyszy jej spadek lub wzrost deficytu budżetowego.

polityka fiskalna

polityka rządu, którą rząd próbuje wpływać na gospodarkę. Zazwyczaj są to starania zmierzające do utrzymania niskiego poziomu bezrobocia lub wysokiego wzrostu gospodarczego. W tym celu rząd wykorzystuje budżet państwa. Jeżeli rząd zwiększa wydatki budżetowe (np. za cenę deficytu budżetowego), teoretycznie powinno to doprowadzić do obniżenia bezrobocia i większego wzrostu gospodarczego. Jednak w praktyce jest raczej kwestią dyskusyjną, czy deficyt budżetu państwa rzeczywiście prowadzi do powyższych celów. Co więcej, jeżeli budżet państwa osiąga w długim okresie wysoki poziom deficytu, powoduje to szybki wzrost długu publicznego, który z kolei zaczyna szkodzić gospodarce.

polityka walutowa

inaczej polityka monetarna. Polityka banku centralnego, która pozwala mu wpływać na gospodarkę. Bank centralny próbuje zazwyczaj utrzymać niski poziom inflacji, czasem także próbuje wpływać na kurs walutowy lub wzrost gospodarczy. Służą mu do tego instrumenty takie jak ustalanie oficjalnych stóp procentowych, interwencja na rynku walut i inne.

portfel

ogół inwestycji (papierów wartościowych itp.) posiadanych przez inwestora. Posiadanie przez inwestora kilku rodzajów inwestycji zamiast jednej pozwala rozłożyć, a więc – zmniejszyć ryzyko.

PRIBOR

stopa procentowa, za którą banki pożyczają sobie wzajemnie pieniądze. Ustalana jest z różnymi terminami zapadalności - od 1 dnia do 1 roku. Oparta jest na dwutygodniowych stopach repo ČNB. Stopy procentowe banków dla klientów ustalane są zazwyczaj jako PRIBOR + jakaś marża. Jeżeli ČNB podnosi dwutygodniową stopę repo, wzrasta PRIBOR, a tym samym również stopy końcowe banków dla klientów.

Przejęcie

przejęcie jednej spółki przez drugą. Zazwyczaj spółka przejmująca staje się wówczas następcą prawnym spółki.

punkt bazowy

różnica między setnymi procenta, np. różnica między 3,20% a 3,25% wynosi 5 punktów bazowych (nie zaś 5 setnych procenta).

punkt procentowy

różnica między procentami, np. różnica między 3% i  5% to 2 punkty procentowe (a nie - 2 procent).

PX

główny indeks akcji praskiej giełdy.

P/E

(Price / earnings); wskaźnik stosunku ceny akcji do zysku netto z akcji. Inwestorzy starają się kupować akcje o niskim P/E.

R

rada bankowa

najwyższy organ kierowniczy banku centralnego, podejmujący decyzje organizacyjne oraz, przede wszystkim, decyzje co do polityki monetarnej banku centralnego. Głosowanie odbywa się zazwyczaj zwykłą większością głosów. Narodowy Bank Czech posiada siedmioosobową radę bankową, jej członków mianuje prezydent na podstawie swego własnego, niezależnego wyboru.

rachunek bieżący bilansu płatniczego

bilans płatniczy, czyli statystyka wszystkich przepływów pieniężnych za granice danego kraju, dzieli się na rachunek bieżący i rachunek kapitałowy. Rachunek bieżący obejmuje przede wszystkim przepływy pieniężne związane z przemieszczaniem towarów, usług i inne, mniej istotne pozycje (np. transfery). Rachunek finansowy obejmuje przede wszystkim przepływy pieniężne związane z wymianą kapitału (bezpośrednie inwestycje zagraniczne, inwestycje portfelowe, itp.). Charakterystyczne dla Republiki Czeskiej jest to, że rachunek bieżący ma długookresowo saldo ujemne, zaś rachunek finansowy – saldo dodatnie. Kiedy nadwyżka na rachunku finansowym jest większa niż deficyt na rachunku bieżącym, korona ma zazwyczaj tendencję do umacniania i odwrotnie.

rating

ocena zdolności danego podmiotu gospodarczego do spłaty zobowiązań, przyznawana zazwyczaj przez agencję ratingową na podstawie oceny ogólnego otoczenia makroekonomicznego i stanu finansowego danego podmiotu. Rating odnosi się zawsze do konkretnego rodzaju zobowiązań, czyli jeden podmiot może mieć kilka różnych ratingów w zależności od typu zadłużenia (np. dla państwa – rating zobowiązań w walucie obcej i krajowej).

recesja

recesję definiuje się jako spadek wzrostu PKB poniżej zera przynajmniej dwa razy z rzędu.

rezerwy walutowe

bank centralny kraju kontroluje sumę walut posiadaną przez dane państwo i określaną jako rezerwy walutowe. Rezerwy walutowe składają się z różnych walut, największą część w krajach europejskich zazwyczaj stanowią waluty o największym znaczeniu na danym obszarze geopolitycznym, a więc euro i dolar. Sprzedaż czy też kupno części rezerw walutowych ma znaczenie np. w sytuacji, kiedy bank centralny próbuje wpłynąć na kurs wymiany waluty krajowej lub zagwarantować płynność dewizową organów państwowych.

ROE

(Return on Equity, zwrot z kapitału własnego); współczynnik rentowności spółki określany jako stosunek zysku netto do majątku własnego.

rynek akcji

rynek, na których obraca się akcjami. Może mieć charakter zorganizowany (giełda) lub niezorganizowany (rynek pozagiełdowy, tzw. OTC).

rynek byka

Rynek zwyżkujący. Określenie stosowane głównie w związku z akcjami.

rynek kapitałowy

segment rynku finansowego, na którym obraca się wyłącznie instrumentami o terminie zapadalności powyżej 1 roku.

rynek niedźwiedzia 

rynek spadkowy. Określenie stosowane głównie w związku z akcjami.

rynek OTC

rynek „przez ladę“, pozagiełdowy. Maklerzy papierów wartościowych, walut, depozytów itp. przeprowadzają między sobą transakcje przez telefon i system komputerowy.

rynek pieniężny

rynek depozytów międzybankowych. Banki pożyczają sobie wzajemnie pieniądze z terminem zapadalności nie przekraczającym 1 roku ze stopą oprocentowania zwaną PRIBOR.

rynek pierwotny

rynek nowo wyemitowanych papierów wartościowych wystawianych po raz pierwszy do sprzedaży.

rynek wschodzący

ogólne określenie dla nowo rozwijającego się rynku lub gospodarki. Z reguły chodzi o rynek finansowy kraju, który nie ma jeszcze zbyt długiej historii, a więc nie zdążył się jeszcze rozwinąć na kształt rynków znanych z krajów anglosaskich lub zachodnioeuropejskich. Ów niższy stopień rozwoju pociąga za sobą zazwyczaj ryzyko w postaci częstszych zmian prawa, większej zmienności cen itp., co z kolei wynagradzają możliwości wyższych zysków z inwestycji na tych rynkach.

rynek wtórny

rynek obrotu papierami wartościowymi, które były już wcześniej wydane.

ryzyko stopy procentowej

ryzyko strat wynikające ze zmiany stóp procentowych. Np. dłużnik posiada kredyt o zmiennym oprocentowaniu, nastąpi wzrost stóp procentowych i musi zapłacić wierzycielom wyższe odsetki. Albo przedsiębiorstwo udziela spółce zależnej pożyczki ze zmiennym oprocentowaniem, spadają stopy procentowe i przedsiębiorstwo otrzymuje niższe odsetki. Jako zabezpieczenie przed ryzykiem stopy procentowej służą derywaty finansowe.

S

SPAD

(=Systém pro podporu trhu akcií a dluhopisů; System wspierania rynku akcji i obligacji). Jeden z segmentów Giełdy Papierów Wartościowych Praha, a.s., na którym obraca się wyłącznie najbardziej prestiżowymi papierami wartościowymi (blue chips). Jest to inwestowanie w oparciu o działalność tzw. market makers (tj. spółek, które utrzymują na rynku swoje notowania).

spread ( = różnica)

zazwyczaj określenie używane w związku z zyskami z obligacji jako spread (= różnica) między zyskami krajowych obligacji a zyskami obligacji zagranicznych, np. niemieckich. Inwestorzy śledzą tę różnicę, aby wiedzieli, które obligacje (krajowe czy zagraniczne) przynoszą większy zysk.

stagflacja

równoczesny wzrost stopy bezrobocia i wzrostu inflacji. W ostatnich dekadach stagflacja nie należy do typowych zjawisk, najczęściej bowiem wzrost inflacji połączony jest z okresem szybszego tempa wzrostu PKB i ze spadkiem stopy bezrobocia (i vice versa). Stagflację bardzo trudno pokonać przy użyciu obecnych klasycznych instrumentów polityki gospodarczej.

Standard & Poor's 500

wskaźnik akcyjny złożony z 500 amerykańskich akcji blue chip („najważniejszych“).

sterowanie inflacją

starania banku centralnego, aby za pomocą własnej polityki monetarnej utrzymać inflację na poziomie nie przekraczającym celu inflacyjnego. Główny instrument stosowany w tym celu przez bank centralny to zazwyczaj odpowiednie ustalenie stóp procentowych.

stochastyka

wskaźnik dynamiki stosowany w analizie technicznej. Porównuje kurs zamknięcia z najwyższym i najniższym kursem w analizowanym okresie. Używany w celu identyfikacji sygnałów kupna i sprzedaży.

stop-loss

poziom kursu (cen), na którym inwestor zamyka swoją stratną pozycję (np. sprzedaje posiadany instrument), a który sam wcześniej określił. Ma na celu uniknięcie zbyt wielkich strat. Na przykład, inwestor spodziewa się wzrostu ceny akcji i dlatego akcje kupuje. Jednak wbrew jego oczekiwaniom akcje zniżkują i inwestor traci. Kiedy akcje spadną na poziom, który inwestor wcześniej ustalił jako stop-loss, sprzeda akcje tak, aby jego straty nie pogłębiały się (w przypadku transakcji dewizowych banki bardzo często ustalają SL, a zlecenia sprzedaży uruchamiają się następnie praktycznie w sposób automatyczny, bez udziału maklerów. W wyniku ich masowego uruchomienia i sprzedaży danej waluty zniżkującej następuje jeszcze gwałtowniejszy spadek tej waluty). Przeciwieństwo stop-loss stanowi trigger.

stopa lombardowa

stopa oprocentowania pożyczek, których bank centralny udziela bankom z tymczasowym brakiem płynności. Bank centralny udziela pożyczki pod zastaw papierów wartościowych. Bank występujący o kredyt lombardowy dostaje łatkę banku nieco problematycznego. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku stopa lombardowa miała w Czechach charakter referencyjny w polityce walutowej, dziś jej znaczenie makroekonomiczne jest zerowe.

stopy IRS

stopa procentowa stosowana dla kontraktów IRS (=swap stopy procentowej). Kontrakt na swap stopy procentowej polega na powtarzalnej wymianie dwóch płatności zwykle raz na pół roku. Jedna strona płaci drugiej stronie uzgodnioną na stałe kwotę, która ustalana jest jako swap stopy procentowej razy konkretna kwota. Druga strona płaci pierwszej kwotę ruchomą, która określana jest jako rynkowa stopa procentowa (np. PRIBOR 3M w momencie danej płatności) razy dana kwota (w praktyce nie dochodzi do rzeczywistej płatności obu kwot: strona, która ma zapłacić wyższą kwotę, wyrówna różnicę na rzecz drugiej strony). Swap na stopy procentowe stosuje się głównie w celu zabezpieczenia przed wahaniami stóp procentowych, jednak może być stosowany również w celu spekulacyjnym. Stopy na swap stopy procentowej określane są z różnym terminem zapadalności (od 1 roku do 10 lub więcej lat). Zależą od aktualnej sytuacji na rynku, zmian podaży i popytu. Stopy swapów zmieniają się w tym samym kierunku co zyski z obligacji. Jeżeli zyski z obligacji spadają, spadają również stopy dla swapów stopy procentowej i odwrotnie.

strefa euro

obszar tych krajów członkowskich Unii Europejskiej, które przyjęły wspólną walutę euro.

swap

Jeden z finansowych derywatów, który polega na powtarzalnej wymianie dwóch płatności zwykle raz na pół roku. Swap pozwala albo zabezpieczyć się przed konkretnym ryzykiem finansowym (zmiana kursu walut, stóp procentowych itp.), albo przeciwnie - spekulować. W przypadku zabezpieczenia (spekulacji) przed ryzykiem kursowym płatności dokonywane są w dwóch różnych walutach. W przypadku zabezpieczenia (spekulacji) przeciwko ryzyku stóp procentowych, płatności są w tej samej walucie, ale jedna strona płaci drugiej stronie uzgodnioną stałą kwotę, zaś druga strona płaci pierwszej zmienną kwotę uzależnioną od aktualnych rynkowych warunków oprocentowania. Owa zmienna stawka może zostać określona na przykład jako PRIBOR 3M. Taki swap nosi miano swapu stopy procentowej. Istnieję jeszcze inne rodzaje swapów. Swap jako gwarancja nadaje się dla osób prawnych, które zazwyczaj zawierają ten typ transakcji z bankami. Swap jako spekulacja nadaje się wyłącznie dla bardzo doświadczonych inwestorów.

T

T-bond (obligacja skarbowa)

amerykańskie obligacje skarbowe z terminem wykupu powyżej jednego roku.

Testowanie poziomu

Kiedy kurs spada/rośnie, czasem zatrzymuje się na pewnym poziomie, który jest ważny z jakiegoś psychologicznego powodu. Może to być na przykład historyczne minimum, poziom kursu, przy którym już wcześniej bank centralny interweniował, jakaś „okrągła wartość“, jak na przykład kurs 1 EUR = 1 USD, cena akcji równa 100 CZK itp. Zazwyczaj na tym poziomie spadek / wzrost kursu zostaje zahamowany, ponieważ jest to poziom trudny do przełamania ze względów psychologicznych. Jeżeli kurs próbuje bez rezultatów dostać się za ten poziom, mówimy o testowaniu znaczącego poziomu.

W

Waluta rezerwowa

niskooprocentowana waluta używana w spekulacyjnych carry trades. Spekulant pożycza na kredyt walutę rezerwową A. Natychmiast wymienia ją na walutę B, która jest albo wysokooprocentowana, albo umacnia się wobec większości światowych walut (jako efekt uboczny następuje osłabienie waluty rezerwowej A i wzmocnienie waluty B). Spekulant spodziewa się, że przytrzymanie waluty B przyniesie albo wysokie odsetki, albo aprecjację kursu. Po jakimś czasie (zazwyczaj po kilku tygodniach czy nawet miesiącach) spekulant kończy spekulację, wymienia walutę B z powrotem na walutę A i spłaca początkowy kredyt. (Jako efekt uboczny umocni się przez to waluta rezerwowa A i osłabi waluta B). Zysk z przytrzymania waluty B będzie po udanej spekulacji wyższy niż koszty kredytu w walucie rezerwowej A. Często jako waluta rezerwowa występuje czeska korona.

Warrant

papier wartościowy o charakterze derywatu, uprawniający do nabycia akcji, obligacji lub innych instrumentów inwestycyjnych.

wartość aktywów netto

aktualna wartość rynkowa wszystkich papierów wartościowych, gotówki, itp., w które fundusz  udziałowy zainwestował powierzone mu pieniądze.

wartość firmy

finansowe określenie dobrego imienia lub reputacji przedsiębiorstwa. W rachunkowości wartość firmy (goodwill) jest mierzalna, co ma znaczenie praktyczne zwłaszcza w przypadku przejęcia lub fuzji.

wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych

indeks, który mierzy stopień inflacji konsumpcyjnej, a więc tempo wzrostu cen w sklepach. Oznaczany skrótem CPI.

Wsparcie

Kiedy spada cena (kurs się osłabia), czasem zatrzymuje się na pewnym poziomie, który jest ważny z jakiegoś psychologicznego powodu. Może to być na przykład historyczne minimum, poziom kursu, na którym już wcześniej bank centralny interweniował, jakaś „okrągła wartość“, jak na przykład kurs 1 EUR = 1 USD, cena akcji równa 100 CZK itp. Zazwyczaj na tym poziomie spadek ceny (osłabienie kursu) zostaje zahamowany, ponieważ jest to poziom trudny do przełamania ze względów psychologicznych. Jeżeli jednak dojdzie do przełamania linii wsparcia, cena lub kurs znów stosunkowo szybko się osłabia aż do momentu następnego wsparcia. Przeciwieństwo wsparcia dla umacniania stanowi opór.

wykupienie

termin stosowany w analizie technicznej. Jest to sytuacja, kiedy wskaźniki techniczne sygnalizują, że zbliża się wyczerpanie popytu, a tym samym - nadchodzi zmiana trendu zwyżkowego.

wyprzedanie

termin stosowany w analizie technicznej. Jest to sytuacja, kiedy wskaźniki techniczne sygnalizują, że zbliża się wyczerpanie podaży, a tym samym – nadchodzi zmiana trendu spadkowego.

Z

zabezpieczenie kredytu

zastaw w formie papieru wartościowego dobrej jakości (zazwyczaj obligacja skarbowa), stosowany w transakcjach typu Buy / sell – back i Sell / buy back.

ZEW

Indeks publikowany co miesiąc przez Niemiecki Instytut Ekonomiczny. Podstawę stanowi badanie opinii wśród analityków ekonomicznych i inwestorów na temat rozwoju gospodarczego za pół roku.

zmienność

wahania ceny lub zysku

zysk brutto

(EBT, Earnings before taxation); zysk przed opodatkowaniem.

zysk operacyjny

(Earnings before Interest and Taxes, EBIT); zysk przed odliczeniem odsetek i podatków.